Văn hóa cà phê vòng quanh Thế Giới (Phần 7) - Việt Nam

Cà phê có nguồn gốc từ phương Tây, theo chân người Pháp vào Việt Nam từ thời thuộc địa. Ban đầu thức uống này chỉ dành riêng cho giới quý tộc, các quan chức Pháp hay tầng lớp trí thức nơi thành thị.

Cà phê dần dần trở thành thức uống phổ biến trong cuộc sống của người dân, đặc biệt là người Hà Nội. Nhưng người Hà Nội có phong cách thưởng thức khác với người châu Âu, cà phê với người Hà Nội như một thứ văn hóa: nhâm nhi và suy tưởng.

Gọi một ly đen đá nhìn những giọt cà phê tí tách rơi, rồi vừa nhấp từng ngụm nhỏ vừa đọc báo, nghe nhạc, trò chuyện cùng bạn bè, cùng đối tác làm ăn hay ngồi làm việc, và còn để suy ngẫm về cuộc sống, về con người. Có lẽ chính vì gu thưởng thức khác lạ như vậy mà những quán cà phê Hà Nội mang một nét đặc biệt: nhỏ, không gian yên tĩnh, bàn ghế đã phai màu thời gian.

Những quán cà phê Hà Nội nằm len lỏi trong những dãy phố cổ, quán cà phê vỉa hè thật nhỏ nhưng không kém phần lãng mạn, nhẹ nhàng và trầm lắng. Có những tình huống mà chỉ có những quán cà phê ở Hà Nội mới có, chủ quán hỏi khách muốn uống gì rồi mất hút, mang cà phê ra cho khách và lại mất hút, đến thanh toán mà chủ quán dường như cũng chẳng muốn xuất hiện để thu tiền.

Cứ thế, bình thản đến lạnh lùng, cái cảm giác đó khiến người ta nghĩ đến sự lười biếng, hoặc một sự phục vụ không hoàn hảo trong nền kinh tế thị trường - khi mà “khách hàng luôn được coi là thượng đế”. Nhưng lâu dần thành quen, và khi đã quen, đã cảm thấy thân thuộc thì mọi sự khó chịu cũng sẽ trở nên bình thường.

Cà phê Sài thành có một văn hóa rất riêng, thoạt nhìn thì thấy bát nháo, xô bồ nhưng thực ra rất đa phong cách, có thể dung nạp rất nhiều “tín đồ” cà phê của các nền văn hóa khác nhau. Người Bắc vào Sài Gòn vài lần sẽ không thể hiểu nổi tại sao cái thứ nước đen đen, phảng phất mùi cà phê và ngọt như “chè đỗ đen” lại được dân Sài Gòn chuộng đến thế. Tối ngày sáng đêm, bất kể lúc nào dân Sài Gòn cũng có thể uống cà phê. Từ quán cà phê bệt vỉa hè tới những quán sang trọng giá một ly bằng một ngày lương của lao động công nhật, cứ mở cửa là có khách.

Ở Sài Gòn, đâu đâu cũng có sự hiện diện của quán cà phê, từ góc hẻm nhỏ đến những đại lộ. Không ai có thể thống kê chính xác có bao nhiêu quán cà phê tại Sài Gòn vì biểu đồ cà phê ở đây chi chít và biến đổi liên tục như một bầu trời sao. Sự tiện dụng của các quán cà phê ở Sài Gòn phổ biến tới mức xuất hiện hầu hết trong cuộc sống đời thường của người dân nơi đây. Đãi khách, bàn công việc, gặp gỡ bạn bè, muốn yên tĩnh chiêm nghiệm bản thân - cuộc đời, muốn thư giãn… đều được thực hiện ở quán cà phê.

Đó có thể là một quán cà phê cầu kỳ sang trọng với máy lạnh, vật dụng trang trí đắt tiền. Hay có khi quán cà phê chỉ là một rổ nhựa chứa vài cái ly cũ kỹ nơi góc cột điện với dăm chiếc ghế thấp dành cho khách ngồi. Mới hôm qua thôi, trên con đường đi làm quen thuộc, bạn còn nhận thấy một quán cà phê đông người thì có thể sáng nay nó đã biến đi không tăm hơi, một sự biến mất để lại chút gì tiếc nuối trong bạn. Và biết đâu khi vừa mở cửa, trước nhà bạn lại là một quán cà phê không mời mà tới! Tại sao cà phê Sài Gòn lại có một sức sống mãnh liệt như thế?

Nguồn: Sưu Tầm